PFAS-analyse bij Het Waterlaboratorium: inzicht voor veilig drinkwater

PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen) zijn synthetische stoffen die water-, vet- en vuilafstotend zijn. Ze worden toegepast in talloze producten zoals pannen, regenkleding en brandblusschuim en breken nauwelijks af in het milieu. Daardoor komen ze overal in het milieu voor en kunnen zich ophopen in het menselijk lichaam, wat gezondheidsrisico’s oplevert. Door PFAS te analyseren weten we hoeveel PFAS binnenkomt bij de bron en hoeveel achterblijft na zuivering en aan de tap. Deze informatie is cruciaal om veilig drinkwater te produceren.

Waarom PFAS analyseren?

Drinkwaterbedrijven moeten voldoen aan strenge normen voor waterkwaliteit. Vanaf 12 januari 2026 moeten alle Europese lidstaten voldoen aan de nieuwe Europese Drinkwaterrichtlijn (DWR) voor PFAS. Deze stelt twee grenswaarden:

Volgens het Drinkwaterbesluit geldt per 12 januari 2026 ook een nieuwe norm voor meetonzekerheid van minder dan 50%. Voor de berekening van meetonzekerheid bij de SOM-20 PFAS is nog geen landelijke consensus. Bij Het Waterlaboratorium is deze voor de PFAS 4.0 methode berekend volgens onze interne procedure P-05-041. Zodra de NEN-commissie (NEN 7779) een definitieve norm vaststelt voor meetonzekerheid, implementeren wij deze direct.

Hoe analyseren wij PFAS?

Het Waterlaboratorium gebruikt een geavanceerde SciexZenoTOF, waarbij PFAS-componenten worden gescheiden op basis van hun chemische eigenschappen. Dit is essentieel omdat PFAS-verbindingen variëren van long-chain tot short-chain, die zich verschillend gedragen in water en tijdens zuivering. De ZenoToF-massaspectrometer detecteert en identificeert de afzonderlijke PFAS-componenten met hoge nauwkeurigheid. Dankzij referentie-informatie en geavanceerde ionisatietechnieken meten we concentraties tot enkele nanogrammen per liter. Onze rapportagegrenzen kunnen tot wel 0,2 ng/L. Omdat PFAS bijna overal voorkomt, nemen we preventieve maatregelen om contaminatie tijdens de analyse te voorkomen. Zo garanderen we betrouwbare resultaten.

Momenteel kan Het Waterlaboratorium bijna 40 PFAS-verbindingen analyseren. Bovendien ontwikkelen we een aparte methode voor korte keten PFAS (ultra short). Dit geeft drinkwaterbedrijven een compleet beeld van de PFAS-belasting in het hele productieproces.

Naast analyses voeren wij ook onderzoeksprojecten uit om PFAS beter in kaart te brengen. Denk aan het identificeren van PFAS-hotspots in het milieu, het onderzoeken van PFAS in gewasbeschermingsmiddelen, en source tracking om herkomst en verspreiding van PFAS te achterhalen. Deze projecten helpen drinkwaterbedrijven en andere stakeholders om gerichte maatregelen te nemen.

Toekomstperspectief

PFAS blijft een uitdaging: er komen voortdurend nieuwe verbindingen bij die mogelijk gezondheidsrisico’s vormen. Het Waterlaboratorium investeert daarom in verdere methodeontwikkeling en uitbreiding van het aantal PFAS-componenten dat we kunnen meten. Zo ondersteunen we drinkwaterbedrijven bij het voldoen aan toekomstige normen en het waarborgen van veilig drinkwater.