Brede blik op waterkwaliteit: waarom wij werken met een panel van bioassays

Het Waterlaboratorium beschikt over een uitgebreid pakket (panel) aan bioassays en heeft ruime ervaring met opzet, uitvoering en interpretatie van bioassays in water.

Waarom werken wij met verschillende bioassays?

De kwaliteit van ons water wordt beïnvloed door een breed scala aan stoffen met elk eigen effecten en werkingsmechanismen. Om een compleet beeld te krijgen van mogelijke risico’s voor zowel mens als milieu, is het niet voldoende om slechts één type effect te onderzoeken. Stoffen kunnen namelijk op verschillende biologische processen ingrijpen, zoals op hormoonhuishouding, celgroei of ontwikkelingsprocessen.

De meeste bioassays waarmee wij werken zijn zeer gevoelig en specifiek voor één werkingsmechanisme. Daarom hebben wij een panel van bioassays geïmplementeerd dat de meest relevante eindpunten voor waterkwaliteit afdekt. We doen ook voortdurend onderzoek naar nieuwe bioassays, zodat we ons panel in de toekomst nog uit kunnen breiden Onze bioassays richten zich op onder andere:

  • Hormoonverstoring
  • Xenobiotische metabolisme (afbraak van vreemde stoffen)
  • Reactieve werkingsmechanismen, zoals genotoxiciteit, mutageniteit en inductie van oxidatieve stressrespons
  • Cytotoxiciteit (schadelijke effecten op cellen)

Ons huidige aanbod:

Ons huidige aanbod bioassays is weergegeven in onderstaande visual.

De bioassays zijn gekozen op:

  • Relevantie voor waterkwaliteit. We onderzoeken juist die typen activiteiten die in onze ervaring aanwezig kunnen zijn in water.
  • Vertegenwoordiging van een breed scala effecten: de belangrijkste soorten activiteiten, zoals hormoonverstoring, genotoxiciteit, cytotoxiciteit etc. zijn vertegenwoordigd met minimaal één assay.
  • Aansluiting bij veelgebruikte benaderingen. Het bioassaypanel van Waterlaboratorium sluit aan bij de vitro bioassays van de basis- en uitgebreide sets bioasssays van de Sleutelfactor Toxiciteit en bij de assays voor de beoordeling van vergaande zuivering van afvalwater van Rijkswaterstaat.

Aandacht voor kwaliteit

Een belangrijk aspect bij toepassing van bioassays is de interpretatie van de respons: welk niveau van activiteit duidt op een mogelijk risico? Hiervoor worden door ons effect-based trigger values (EBTs) toegepast, die een brug slaan tussen bioassayresultaten en risicobeoordeling. Het Waterlaboratorium rapporteert bioassaysresultaten met duidelijke grens- of signaleringswaarden en kan adviseren over de noodzaak van vervolgmetingen.

Verschillende bioassays zijn door Het Waterlaboratorium volledig gevalideerd en geaccrediteerd. Dit betekent dat de Raad voor Accreditatie (RvA) onze deskundigheid, onafhankelijkheid en betrouwbaarheid van onze werkwijze heeft bevestigd. Onze missie is om nog meer bioassays onder accreditatie te brengen.

Actualiteit

De KRW zet al langer in op integraal meten van waterkwaliteit. Op 23 september 2025 hebben de Europese Raad en het Europees Parlement bevestigd dat bioassays een structureel onderdeel worden van de monitoring binnen de Kaderrichtlijn Water (KRW). Voor meer informatie zie deze link: https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2025/09/23/water-pollution-council-and-parliament-reach-provisional-deal-to-update-priority-substances-in-surface-and-ground-waters/

Voor waterbeheerders betekent dit dat biologische effectmetingen, waaronder naar oestrogene activiteit, vanaf 21 december 2027 als onderdeel in het meetprogramma moet terugkomen.

Voor de bepaling van oestrogene activiteit bieden wij de ERα-CALUX® bioassay. Dit is één van de bioassays die bij het Waterlaboratorium volledig is gevalideerd en geaccrediteerd. Het Waterlaboratorium staat klaar om met advies en analyses waterbeheerders aan de nieuwe monitoringseisen te laten voldoen.



Wij werken samen met

We gaan graag de samenwerking aan om mee te denken in waterkwaliteit. Wij werken samen met drinkwaterbedrijven, waterschappen, kennisinstellingen, overheden en andere professionals in de watersector. We hebben daarnaast een uitgebreid (kennis)netwerk bij universiteiten en kennisinstellingen om actuele vraagstukken in de sector snel en doelgericht aan te pakken.

Hoe beter wij de processen en uitdagingen van onze partners kennen, hoe gerichter wij kunnen ondersteunen – met analyses, onderzoek en advies die aansluiten op de praktijk. Wij richten ons daarom uitsluitend op professionele partijen en werken niet voor particulieren.

Nieuwsbrief

Meer weten? Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang het laatste nieuws, inzichten en de meest recente ontwikkelingen van Het Waterlaboratorium.

"*" geeft vereiste velden aan