Wereldwijd vormt de bloei van cyanobacteriën, ook wel blauwalgen genoemd, steeds vaker een probleem in zoet oppervlaktewater. De verwachting is dat in de toekomst de bloei van blauwalgen steeds vaker een probleem zal vormen, ook voor drinkwaterbedrijven die oppervlaktewater gebruiken als bron voor de productie van drinkwater. Bij langdurige gunstige omstandigheden kunnen blauwalgen hard groeien en worden drijflagen gevormd in bijvoorbeeld de spaarbekkens. Blauwalgen zijn ongewenst omdat deze natuurlijke gifstoffen kunnen vormen genaamd blauwalgtoxines die schadelijk kunnen zijn voor mens en milieu.
Begin 2026 wordt in drinkwater voor het eerst een norm van kracht van 1 µg/L voor een van de meest voorkomende blauwalgtoxines, microcystine-LR. Het Waterlaboratorium heeft voor de drinkwaterbedrijven sinds juni 2025 een eigen methode beschikbaar die opgeloste microcystine-LR en drie andere microcystine varianten meet in water. Onderzoek laat zien dat naast opgeloste microcystines deze stoffen ook kunnen gebonden kunnen blijven aan eiwitten en peptiden. Met de standaardmethoden blijven deze varianten echter buiten beeld.
Om deze uitdaging het hoofd te bieden, is in 2025 het TKI-project “Risico’s van blauwalgtoxines bij drinkwaterproductie” gestart. Binnen dit project werkt Het Waterlaboratorium samen met drinkwaterbedrijven, kennisinstituten en drinkwaterlaboratoria aan het verkrijgen van inzicht in de mogelijke risico’s van microcystines bij drinkwaterproductie. Hiervoor wordt een nieuwe meetmethode ontwikkeld waarmee een totaalbeeld kan worden verkregen van microcystines in water die later zal worden geïmplementeerd bij de drinkwaterlaboratoria. Daarnaast zal worden onderzocht hoe effectief bestaande en nieuwe zuiveringsstappen zijn in het verwijderen van verschillende microcystines.
Het doel van het project is om drinkwaterbedrijven te voorzien van de kennis en technieken die nodig zijn om nu en in de toekomst veilig drinkwater te kunnen garanderen. Door het combineren van geavanceerde meetmethoden, praktijkonderzoek en risicobeoordelingen, worden strategieën ontwikkeld die anticiperen op de gevolgen van klimaatverandering en een toenemende druk op onze waterbronnen. Zo blijft schoon en veilig drinkwater voor iedereen beschikbaar, ook als de uitdagingen rondom blauwalgen verder toenemen.
